Recepties zijn net toneelstukjes. Bij de kennismaking tussen twee gasten hoort een vaste tekst. Na “hoe was je naam?” komt de tweede vraag: “en wat doe je zoal?”. Voor slagers en bakkers geeft dit weinig problemen. Zij kunnen het gesprek meteen voortzetten, of een kijkje nemen bij de hapjestafel. Maar voor mijzelf en mijn vakgenoten verloopt het gesprek vanaf hier anders. Als wij ons beroep noemen, is het vaste antwoord “wat??”. We herhalen het, en het antwoord blijft gelijk. Want wij zijn archeologen. Zelfs als onze gesprekspartner dat in één keer goed verstaat, zijn we er nog niet. De volgende tien minuten moeten we uitleggen dat we niet in dinosaurussen doen, en ook niet in stenen. Ook vinden we niet elke dag goud en piramiden en nee, Indiana Jones is niet ons grote voorbeeld. Tegen de tijd dat we hebben uitgelegd wat we wel doen zijn de beste hapjes en drankjes allang op. Vooral dat laatste steekt een archeoloog. Wij staan niet graag droog.
Archeologie is een vreemd vak. Aan de ene kant krijgen de resultaten ervan, vooral de sappige en spannende (Goud! Mummies!) veel aandacht. De Hollywood-heren zouden niet hebben besloten dat mr. Jones maar archeoloog moest worden, als ze niet de kassa hadden horen rinkelen. Aan de andere kant weten maar weinig buitenstaanders wat het vak inhoudt, en waar het goed voor is. Dat is jammer. Niet alleen voor de arme archeoloog, die op ieder feest haar drankje misloopt. Ook voor u, beste lezer. U bent namelijk belangrijk voor ons, ook al wist u dat misschien niet. U bent zowel onze sponsor als ons klankbord. Ons klankbord omdat archeologie, geloof het of niet, veel te maken heeft met de manier waarop u leeft. Onze sponsor omdat het grootste deel van de Nederlandse archeologie nog door de gemeenschap wordt betaald – met uw belastinggeld dus. Dat schept verplichtingen.
In de volgende stukken zal ik proberen een paar kanten van dit merkwaardige vak duidelijker te maken. Om maar eens wat te noemen: wat hebben bomen en oude huizen met elkaar te maken? Graven archeologen met theelepeltjes? Die ijsman uit Tirol, is-ie wel echt? Is er archeologie op de noordpool? Wat hebben archeologen toch met beerputten? En als allerbelangrijkste: waar doen we het allemaal voor, en wie kan het wat schelen?
Als u altijd al hebt willen weten wat er achter die bemodderde lui met troffeltjes steekt die u her en der ziet wroeten, dan is dit uw kans.