Eindelijk is het warmer geworden en bloeien de bloemen. Vogels beginnen aan hun nesten, en de archeologen komen uit hun winterslaap. Troffels en scheppen worden gewet: het graafseizoen begint weer! Bijna iedere zomer wordt er druk geschaafd en geschept in de nieuwbouwwijken in het land. Wie daar gaat kijken ziet een aantal mensen aan het werk. Zijn dat allemaal archeologen?
Ik schreef al eerder dat archeologen alleen graven als die plek toch al wordt verstoord door bijvoorbeeld de bouw. Dat doen ze onder andere omdat er zoveel van die plekken zijn dat er geen tijd is voor rustige plezieropgravingen. Maar als alle aannemers hun werk zouden moeten staken tot de archeoloog klaar is, kwamen er nooit nieuwe stadhuizen en gevangenissen. De archeoloog heeft dus dringend hulp nodig.
Vergelijk het met artsen en EHBO-ers: een arts kan niet zelf als eerste bij alle ongelukken zijn. Maar een EHBO-er kan een gewonde het leven redden tot er een dokter komt. Zo kan ook een amateur-archeoloog een oude nederzetting redden als de beroepsmensen geen tijd hebben het alleen te doen. Amateur-archeologen zijn mensen die houden van archeologie en die in hun vrije tijd graven en erover lezen. Vaak weten ze precies wat er in hun omgeving te vinden is. Maar zo goed als een EHBO-er de politie aan huis krijgt als hij op eigen houtje een hersenoperatie doet, zo krijgt een amateur-archeoloog bonje als hij een privé-opgraving begint. Alles moet samen met een beroepsarcheoloog. Wie graag wil gaan graven, scherven plakken en potjes tekenen kan terecht bij de plaatselijke stadsarcheoloog. Als die net gelukzalig onderin een beerput zit en onbereikbaar is kunt U ook bellen met de AWN. Dat staat voor Archeologische Werkgemeenschap Nederland en is de grootste vereniging van mensen die gek zijn op archeologie. Als AWN-er kunt U meedoen aan opgraven en aan het bewerken van de vondsten, en er zijn lezingen, uitstapjes en cursussen. U hoeft daar niets moeilijks voor te weten of kunnen. Ook als U oud, maar der dagen nog lang niet zat bent is er genoeg te doen.
Voor de jonge graaffanaten is er de NJBG. Dat staat voor Nederlandse Jeugdbond voor Geschiedenis. Iedereen tussen 12 en 25 is daar welkom. Ze organiseren veel opgravingskampen, zoals die bij de Zutphense nieuwbouwwijken. Op een grote vlakte in de stralende zon, met een schep en een emmertje in het zand graven. Zeg nou zelf, dat is toch net Benidorm? Niets bruint zo snel als een stevige opgraving.
Mensen met een metaaldetector zijn ook welkom. Die helpen vaak bij opgravingen om metaal sneller te vinden, en roestige spijkers op te sporen voor ze eindigen in archeologische voeten of knieën.
Voor de ware liefhebber is er ook nog de bibliotheek, met een schat aan boeken over spannende opgravingen en oude volken. Maar ach en wee, archeologie is nog geen archeologie als er archeologie op staat. Archeologie, astronauten en UFO’s: een archeoloog gruwt ervan. Hoezo? Lees verder!